Dlaczego drewno pracuje i co to znaczy?

Drewno jako materiał naturalny charakteryzuje się różnorodną strukturą i intensywną „pracą”, która wynika przede wszystkim z wilgoci panującej danym pomieszczeniu. Wie o tym co prawda większość pracowników przeprowadzających montaż np. drewnianych podłóg, lecz niestety nie wszyscy hobbyści. Dlaczego drewno pracuje? Odpowiadamy w najmniejszych szczegółach!

Drewno – z czego wynika jego popularność ?

Zastosowanie drewna w naszych domach, mieszkaniach oraz obiektach firmowych staje się coraz bardziej powszechne, a popularność tego materiału wynika w głównej mierze ze stylistyki, ekskluzywności oraz trwałości. Owiana już legendą wytrzymałość drewna to zasługa zwartej, zbitej i bardzo mocnej struktury, która opiera się wieloletniemu użytkowaniu w najbardziej intensywnych warunkach eksploatacji. Dzięki dużej twardości drewna można je zastosować nawet w przypadku blatów warsztatowych. Niestety, nie ma róży bez kolców. Największym problemem są warunki panujące w danym pomieszczeniu, które mają bezpośredni wpływ na jego wytrzymałość.

Przeczytaj także: Panele podłogowe czy deski drewniane – co wybrać? Jakie są zalety i wady?

Dlaczego drewno pracuje?

Drewno jest materiałem stosunkowo chłonnym, który pochłania nie tylko farby, oleje i rozpuszczalniki, lecz także wilgoć zawieszoną w powietrzu. To ogromny problem, z którym jednak da się wygrać – należy pilnować odpowiedniej wilgotności w danym pomieszczeniu i wykonać we właściwych miejscach szpary dylatacyjne. Dodatkowo dobrym rozwiązaniem jest zaimpregnowanie drewna.

Struktura tego rodzaju materiału w bardzo dużym przybliżeniu przypomina tysiące połączonych ze sobą rurek, które w naturze są w części wypełnione wodą. Suszenie drewna pozwala wilgoci odparować z jego wnętrza, co z kolei zmniejsza wagę i ułatwia dalszą obróbkę. Ponadto zrównoważenie wilgotności drewna pozwala na to, aby jego trwałość była zachowana na znacznie dłużej. Woda sprzyja rozwojowi grzybów i pleśni.

Co to znaczy, że drewno pracuje?

Z wilgotnością drewna jest tak, że nie da się zachować jej poziomu już na stałe przez cały okres eksploatacji. W rezultacie drewniane materiały są narażone na różny stosunek wody zawartej w powietrzu do tej, która znajduje się w strukturze drewna. W efekcie chłonie wilgoć i zmienia swoją objętość w trakcie użytkowania. To, jak wiele wilgoci z powietrza pobiera ten surowiec, zależy przede wszystkim od przekroczenia punktu nasycenia włókien oraz porowatości drewna.

Drewno charakteryzuje się bardzo dużym parametrem higroskopijności, czyli pochłaniania wilgotności z powietrza. Proces ten nosi nazwę:

• adsorpcji – gdy drewno pobiera wilgoć z powietrza,
• desorpcji – gdy drewno odprowadza wilgoć na zewnątrz.

Zwiększanie i zmniejszanie udziału wilgoci to proces znany jako praca drewna, którą widać po jego kurczeniu i pęcznieniu. To stosunkowo niekorzystne zjawisko, którego jednak nie da się całkowicie wyeliminować, a jedynie zmniejszyć jego wpływ na estetykę i właściwości fizyczne wybranego materiału.

Przeczytaj także: Drewno w ogrodzie – jak zastosować i wykorzystać? Inspiracje

Wilgotność powietrza i wilgotność drewna – najważniejsze parametry drewna litego

Każdy gatunek drewna w pewnym stopniu chłonie wilgoć z powietrza i oddaje ją w odpowiednich warunkach. Warto poznać te dwa zjawiska bliżej.

• Pęcznienie drewna – to proces, który wywołuje bardzo duża wilgotność tego surowca, wynikająca np. z niewłaściwych warunków jego użytkowania. Z reguły widać ten efekt po nierównej powierzchni drewnianej podłogi czy wybrzuszeniach, które zazwyczaj tworzą się na połączeniach poszczególnych paneli.
• Kurczenie się drewna – to sytuacja, w której drewno oddaje nagromadzoną we wnętrzu wilgoć do otoczenia. Zatem jest to odwrotne zjawisko, które obejmuje okres od punktu nasycenia włókien, aż do stanu bezwodnego. Dla użytkownika proces ten objawia się powiększaniem odstępów pomiędzy panelami.

Przeczytaj także: Drewno na ścianie w sypialni – dlaczego warto zastosować w aranżacji?

Zjawisko pęcznienia drewna i kurczenia – dlaczego występuje i jak je zlikwidować?

Dlaczego drewno pęcznieje? Odpowiedź na to pytanie jest stosunkowo prosta – gdyż w praktycznie żadnym pomieszczeniu nie panują jedne i takie same warunki przez cały okres użytkowania produktu wykonanego z tego naturalnego surowca. Podstawowy wpływ na pracę drewna ma:

• aktualna pora roku,
• temperatura panująca we wnętrzu pomieszczenia,
• izolacja od gruntu,
• i wiele innych.

Z reguły w powietrzu znajduje się najmniejsza wilgoć podczas mroźnej zimy. Wtedy też drewno użytkowane we wnętrzu obiektu jest suche i w zasadzie dokładnie takie, jakie było w zamierzeniu producenta. Inaczej jest w przypadku upalnych dni lata podczas długotrwałych opadów deszczu. Wówczas rośnie zawartość wody w powietrzu, a wraz z nią także wilgotność drewna.

Aby zmniejszyć natężenie wpływu wilgoci na drewno, należy przede wszystkim zadbać o stworzenie odpowiednich warunków w danym pomieszczeniu. Szczególnie istotne jest, aby zminimalizować wymianę wilgoci i jej częste wahania spowodowane porami roku czy zróżnicowanymi warunkami atmosferycznymi. W dobrze wentylowanych, klimatyzowanych latem i ogrzewanych zimą pomieszczeniach drewno pracuje znacznie mniej niż w przypadku, gdy w danym wnętrzu często zmieniają się parametry dotyczące wilgotności.

FAQ:

1. Dlaczego drewno pracuje?

Drewno pracuje cały czas, gdyż pochłania wilgoć (adsorpcja) oraz oddaje ją na zewnątrz (desorpcja), zależnie od temperatury otoczenia oraz ilości pary wodnej znajdującej się w powietrzu. Surowiec ten składa się z tysięcy mikroskopijnych rurek, które zapełniają się wodą w warunkach podwyższonej wilgotności.

2. Co to znaczy, że drewno pracuje?

Większość osób może już na pierwszy rzut oka zauważyć, jak pracuje drewno. W okresie adsorpcji, np. drewniana podłoga (bez odpowiednich przerw dylatacyjnych), może się wybrzuszać w miejscach łączeń. Z kolei w okresie obniżenia wilgotności drewna następuje desorpcja, czyli usunięcie pary wodnej z jego struktury. Rezultat widać po rozjeżdżających się deskach, stukaniu i pojawiających się przerwach między panelami.

3. Jak pracuje drewno?

Drewno suche pracuje poprzez rozszerzanie się pojedynczych rurek napełnionych wodą (głównego budulca drewna) lub ich zapadanie, gdy woda ucieka na zewnątrz.